സമകാലിക രാഷ്ട്രീയ ഭൂമികയിലെ ഏറ്റവും തീക്ഷ്ണമായ പോരാട്ടങ്ങളുടെ മുൻനിരയിൽ നാം ചില യുവനേതാക്കളെ കാണാറുണ്ട്. പലസ്തീനിലെ ഒത്തുതീർപ്പില്ലാത്ത അധിനിവേശത്തിനെതിരെ, ഇറാഖിലും അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലും നടന്ന സൈനിക അതിക്രമങ്ങൾക്കെതിരെ, ലോകത്തിന്റെ വിവിധ കോണുകളിൽ കോർപ്പറേറ്റ് ഭീമന്മാർ നടത്തുന്ന പ്രകൃതിചൂഷണങ്ങൾക്കെതിരെ അവർ തെരുവിലിറങ്ങുന്നു. അവരുടെ വാക്കുകളിൽ സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധതയുടെ തീക്ഷ്ണതയുണ്ട്, അവരുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ അടിച്ചമർത്തപ്പെട്ടവരോടുള്ള ആത്മാർത്ഥമായ ഐക്യദാർഢ്യമുണ്ട്. പഴയകാല കോളനിവാഴ്ചയുടെ പ്രത്യക്ഷരൂപങ്ങളായ സൈനിക ഇടപെടലുകളെയും ഭൂപടങ്ങൾ മാറ്റിവരയ്ക്കുന്നതിനെയും അവർ ശക്തമായി എതിർക്കുന്നു. ഈ നിലപാടുകൾ കാരണം, പുരോഗമന ഇടതുപക്ഷത്തിന്റെ പ്രത്യാശയുടെ പ്രതീകങ്ങളായി അവർ വാഴ്ത്തപ്പെടുന്നു (Fanon, 1961).
എന്നാൽ ഈ ചിത്രത്തിന് അദൃശ്യമായ ഒരു മറുവശമുണ്ട്. ഭൂപടത്തിലെ അതിർത്തികളെ സംരക്ഷിക്കാൻ വാദിക്കുന്ന ഇതേ നേതാക്കൾ, മനുഷ്യന്റെ ചിന്തയുടെയും സംസ്കാരത്തിന്റെയും അതിരുകളെ മായ്ച്ചുകളയുന്ന ഒരു പുതിയതരം സാമ്രാജ്യത്വത്തിന്റെ വാഹകരാകുന്നു എന്നത് ഒരു വിരോധാഭാസമാണ്. അവർ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ സാമ്രാജ്യത്വത്തെ എതിർക്കുമ്പോൾ തന്നെ, സാംസ്കാരിക സാമ്രാജ്യത്വത്തിന്റെ ഏറ്റവും ശക്തരായ പ്രചാരകരായി മാറുന്നു. പാശ്ചാത്യ ഉദാരവാദത്തിന്റെ (Western Liberalism) കണ്ണടയിലൂടെ മാത്രം ലോകത്തെ നോക്കിക്കാണുകയും, ആ കാഴ്ചപ്പാടുകളെ സാർവലൗകിക സത്യങ്ങളായി ലോകമെമ്പാടും അടിച്ചേൽപ്പിക്കാൻ ശ്രമിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരു പ്രവണതയാണിത്. വ്യക്തിയുടെ അവകാശങ്ങൾ, ലൈംഗികത, ലിംഗപദവി, കുടുംബം, സമൂഹം എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള പാശ്ചാത്യ സങ്കൽപ്പങ്ങൾ മാത്രമാണ് ശരിയെന്നും, മറ്റെല്ലാ സാമൂഹിക കാഴ്ചപ്പാടുകളും അടിച്ചമർത്തലിന്റെയും പിന്നോക്കാവസ്ഥയുടെയും അടയാളങ്ങളാണെന്നും അവർ വിശ്വസിക്കുന്നു (Said, 1978).
ഈ
പ്രക്രിയയെ നമുക്ക് "തുടർച്ചയറ്റ അപകോളനീകരണം" (Truncated
Decolonization) എന്ന് വിളിക്കാം. ഇത് വിമോചനത്തിന്റെ പാതിവഴിയിൽ നിലച്ചുപോയ
ഒരു യാത്രയാണ്. അധിനിവേശകന്റെ പട്ടാളത്തെയും ഭരണകൂടത്തെയും പുറത്താക്കുന്നു,
പക്ഷേ അവന്റെ ചിന്തകളെയും ലോകവീക്ഷണത്തെയും ആദർശമായി സ്വീകരിക്കുന്നു.
ഭൂമി തിരിച്ചുപിടിക്കുന്നു, പക്ഷേ ആത്മാവിനെ അടിയറവെക്കുന്നു.
ഇത് കേവലം ഒരു ആശയപരമായ പിഴവല്ല, മറിച്ച് സാമ്രാജ്യത്വത്തിന്റെ
ഏറ്റവും സൂക്ഷ്മവും അപകടകരവുമായ രൂപങ്ങളിലൊന്നിന് നിയമസാധുത നൽകുന്ന ഒരു പുതിയ പ്രതിസന്ധിയാണ്
(Mignolo, 2011).
സാമ്രാജ്യത്വത്തെക്കുറിച്ച്
ചിന്തിക്കുമ്പോൾ നമ്മുടെ മനസ്സിലേക്ക് ഓടിയെത്തുന്നത് ടാങ്കുകളും തോക്കുകളുമേന്തിയ
പട്ടാളക്കാരും, വിദേശ മണ്ണിൽ നാട്ടിയ കൊടികളും, അവിടുത്തെ വിഭവങ്ങൾ കൊള്ളയടിക്കുന്നതുമാണ്. ഇത് സാമ്രാജ്യത്വത്തിന്റെ ദൃശ്യമായ,
പരുക്കനായ മുഖമാണ്. ഭൂമിയും വിഭവങ്ങളും അധികാരവും പിടിച്ചെടുക്കാനുള്ള
ഈ ശ്രമം തിരിച്ചറിയാൻ എളുപ്പമാണ്. ഇതിനെതിരെയുള്ള പോരാട്ടങ്ങൾ രക്തരൂക്ഷിതവും പ്രത്യക്ഷവുമാണ്.
ലോകമെമ്പാടുമുള്ള കോളനി വിരുദ്ധ പോരാട്ടങ്ങൾ ഈ രൂപത്തിലുള്ള സാമ്രാജ്യത്വത്തിനെതിരെയായിരുന്നു.
ഇന്ന്, പലസ്തീൻ ജനത തങ്ങളുടെ ഭൂമിക്കുവേണ്ടി നടത്തുന്ന പോരാട്ടവും
ഈ ദൃശ്യ സാമ്രാജ്യത്വത്തിനെതിരെയുള്ള ചെറുത്തുനിൽപ്പാണ്. നമ്മുടെ പുരോഗമന നേതാക്കൾ
ഈ പോരാട്ടങ്ങളെ പിന്തുണയ്ക്കുമ്പോൾ, അവർ ഈ പ്രത്യക്ഷ ശത്രുവിനോടാണ്
ഏറ്റുമുട്ടുന്നത് (Fanon, 1961).
എന്നാൽ
സാമ്രാജ്യത്വത്തിന് അദൃശ്യമായ, കൂടുതൽ ആഴത്തിൽ വേരോടുന്ന
മറ്റൊരു മുഖമുണ്ട്. അത് ആശയങ്ങളുടെയും മൂല്യങ്ങളുടെയും ലോകവീക്ഷണത്തിന്റെയും തലത്തിലാണ്
പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. സൈന്യത്തിന് പകരം സർവ്വകലാശാലകളും, എൻ.ജി.ഓകളും,
മാധ്യമങ്ങളും, മനുഷ്യാവകാശ സംഘടനകളുമാണ് അതിന്റെ
പടയാളികൾ. ഭൂപടങ്ങൾക്ക് പകരം അത് മനുഷ്യന്റെ മനസ്സിനെയാണ് കോളനിയാക്കുന്നത്. ഇതിനെ
"ജ്ഞാനശാസ്ത്രപരമായ ആധിപത്യം" (Epistemic Hegemony) എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കാം. പാശ്ചാത്യ ഉദാരവാദ സംസ്കാരത്തിന്റെ, അറിവും മൂല്യങ്ങളും യാഥാർത്ഥ്യബോധവും
മാത്രമാണ് ശരിയെന്നും, മറ്റുള്ളവയെല്ലാം അപരിഷ്കൃതമോ അയുക്തികമോ
ആണെന്നുമുള്ള ധാരണ സ്ഥാപിച്ചെടുക്കുന്ന പ്രക്രിയയാണിത് (Santos, 2014).
അദൃശ്യ
സാമ്രാജ്യത്വം ഇങ്ങനെയാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്: അത് സ്വയം ഒരു "സംസ്കാരമായി"
അവതരിപ്പിക്കുന്നില്ല, മറിച്ച് "സാർവലൗകിക യുക്തി"
(Universal Reason) ആയാണ് അവതരിപ്പിക്കുന്നത്. വ്യക്തിസ്വാതന്ത്ര്യം,
സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശം, ലിംഗസമത്വം തുടങ്ങിയ ആശയങ്ങളെ
ഒരു പ്രത്യേക ചരിത്ര പശ്ചാത്തലത്തിൽ (യൂറോപ്പിലെ നവോത്ഥാനം, ജ്ഞാനോദയം,
ഫ്രഞ്ച് വിപ്ലവം) രൂപപ്പെട്ടുവന്ന മൂല്യങ്ങളായി കാണുന്നതിന് പകരം,
അവയെ മനുഷ്യരാശിയുടെ മുഴുവൻ സ്വാഭാവികവും അനിവാര്യവുമായ പരിണാമ ലക്ഷ്യമായി
അവതരിപ്പിക്കുന്നു. ഈ ചട്ടക്കൂടിന് പുറത്തുനിൽക്കുന്ന ഏതൊരു സമൂഹത്തെയും അത്
"പുരോഗതി"യുടെ പാതയിൽ പിന്നോട്ട് നിൽക്കുന്നവരായി മുദ്രകുത്തുന്നു. അവരുടെ
പാരമ്പര്യങ്ങളെയും സാമൂഹിക ഘടനകളെയും മാറ്റം വരേണ്ട "തടസ്സങ്ങളായി" കാണുന്നു
(Taylor, 1994).
പുതിയ
ഇടതുപക്ഷ നേതാക്കളുടെ ദുരന്തം ഇവിടെയാണ്. അവർ ദൃശ്യമായ സാമ്രാജ്യത്വത്തിന്റെ കടുത്ത
ശത്രുക്കളായിരിക്കുമ്പോൾ തന്നെ, അദൃശ്യമായ സാമ്രാജ്യത്വത്തിന്റെ
ഏറ്റവും മികച്ച ഏജന്റുമാരായി മാറുന്നു. ഒരു രാജ്യത്തിന്റെ എണ്ണപ്പാടങ്ങൾ ഒരു വിദേശ
കോർപ്പറേഷൻ കയ്യടക്കുന്നതിനെ അവർ എതിർക്കും, എന്നാൽ അതേ രാജ്യത്തെ
കുടുംബ സങ്കൽപ്പങ്ങളെയും സാമൂഹിക ബന്ധങ്ങളെയും പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിൽ "പുനർനിർമ്മിക്കാൻ"
വരുന്ന എൻ.ജി.ഓകളെ അവർ സ്വാഗതം ചെയ്യും. കാരണം, ആദ്യത്തേതിനെ
അവർ ചൂഷണമായും രണ്ടാമത്തേതിനെ "വിമോചന"മായും കാണുന്നു. ഈ വിഭജനം തന്നെയാണ്
അപകോളനീകരണത്തെ മുറിവേൽപ്പിക്കുന്നതും അപൂർണ്ണമാക്കുന്നതും (Spivak, 1988).
ഈ
സാംസ്കാരിക സാമ്രാജ്യത്വത്തിന്റെ അടിത്തറ പാശ്ചാത്യ ഉദാരവാദത്തിന്റെ കേന്ദ്രബിന്ദുവായ
വ്യക്തിവാദമാണ് (Liberal Individualism). ഈ തത്വശാസ്ത്രം
അനുസരിച്ച്, മനുഷ്യൻ അടിസ്ഥാനപരമായി ഒരു സ്വതന്ത്രനും സ്വയംപര്യാപ്തനുമായ
വ്യക്തിയാണ്. സമൂഹം, പാരമ്പര്യം, മതം,
കുടുംബം എന്നിവയെല്ലാം വ്യക്തിയുടെ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകൾക്ക് വിധേയമായ അപ്രധാനമായ
ഘടകങ്ങൾ മാത്രമാണ്. വ്യക്തിയുടെ അവകാശങ്ങളും ആഗ്രഹങ്ങളുമാണ് പരമപ്രധാനം. ഈ വ്യക്തിക്ക്
എവിടെനിന്നും വേർപെട്ട്, സ്വന്തം യുക്തിയും ഇച്ഛാശക്തിയും ഉപയോഗിച്ച്
ജീവിതം കെട്ടിപ്പടുക്കാൻ കഴിയുമെന്ന സങ്കൽപ്പമാണിത് (MacIntyre, 1981).
ഈ
ആശയം പാശ്ചാത്യ ലോകത്ത് അതിന്റെതായ ചരിത്രപരമായ കാരണങ്ങളാൽ രൂപപ്പെട്ടുവന്നതാണ്. എന്നാൽ
അതിനെ സാർവലൗകിക സത്യമായി അവതരിപ്പിക്കുമ്പോൾ വലിയ അപകടങ്ങൾ പതിയിരിക്കുന്നു. ലോകത്തിലെ
ഭൂരിഭാഗം സംസ്കാരങ്ങളും വ്യക്തിയെ കാണുന്നത് അങ്ങനെയല്ല. പല പൗരസ്ത്യ, ആഫ്രിക്കൻ, തദ്ദേശീയ സമൂഹങ്ങളിലും വ്യക്തിയുടെ അസ്തിത്വം
സമൂഹത്തിൽ നിന്നും, കുടുംബത്തിൽ നിന്നും, പാരമ്പര്യങ്ങളിൽ നിന്നും വേർതിരിക്കാനാവാത്തതാണ്. "ഞാൻ" എന്നതിനേക്കാൾ
"ഞങ്ങൾ" എന്നതിനാണ് അവിടെ പ്രാധാന്യം. വ്യക്തിയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യം സമൂഹത്തോടുള്ള
അവന്റെ കടമകളുമായി കെട്ടുപിണഞ്ഞുകിടക്കുന്നു. അർത്ഥവും സ്വത്വവും കണ്ടെത്തുന്നത് തനിച്ചുള്ള
ഒരു യാത്രയിലല്ല, മറിച്ച് സമൂഹത്തിന്റെ പങ്കുവെക്കപ്പെട്ട ചരിത്രത്തിലും
മൂല്യങ്ങളിലും പങ്കാളിയാകുന്നതിലൂടെയാണ് (Taylor, 1989).
ഓരോ
സംസ്കാരത്തിനും അതിന്റേതായ മൂല്യപശ്ചാത്തലങ്ങളുണ്ട് (Horizons
of Significance). നമ്മുടെ ജീവിതത്തിന് അർത്ഥം നൽകുന്നതും, നല്ലതും ചീത്തയും തിരിച്ചറിയാൻ സഹായിക്കുന്നതും, നമ്മുടെ
സ്വത്വം രൂപപ്പെടുത്തുന്നതും ഈ പങ്കുവെക്കപ്പെട്ട മൂല്യങ്ങളാണ്. ഭാഷ, മതം, കല, ആചാരങ്ങൾ എന്നിവയെല്ലാം
ഇതിന്റെ ഭാഗമാണ്. ഉദാരവാദ വ്യക്തിവാദം ചെയ്യുന്നത്, ഈ വൈവിധ്യമാർന്ന
മൂല്യങ്ങളെ ഉടച്ചു വാർത്ത്, ഒരൊറ്റ "സാർവലൗകിക"വും
"നിഷ്പക്ഷവുമായ" ഒരു ഭൂമിക സൃഷ്ടിക്കാൻ ശ്രമിക്കുകയാണ്. എന്നാൽ ഈ നിഷ്പക്ഷത
വ്യാജമാണ്. അത് യഥാർത്ഥത്തിൽ പാശ്ചാത്യ സംസ്കാരത്തിന്റെ ലിബറൽ മൂല്യങ്ങളെ സാർവലൗകികമായി
അവതരിപ്പിക്കുക മാത്രമാണ് ചെയ്യുന്നത് (Taylor, 1994).
ഇടതുപക്ഷ
നേതാക്കൾ ഈ കെണിയിൽ പൂർണ്ണമായി വീണുപോകുന്നു. അവർ ഒരു അറബ് രാജ്യത്തോ ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യത്തോ
ഉള്ള ഗോത്ര ഘടനകളെയും, കൂട്ടുകുടുംബ വ്യവസ്ഥയെയും,
സാമൂഹികാചാരങ്ങളെയും കാണുന്നത് പിന്നോക്കാവസ്ഥയുടെയും വ്യക്തിസ്വാതന്ത്ര്യ
നിഷേധത്തിന്റെയും അടയാളങ്ങളായിട്ടാണ്. ആ സമൂഹങ്ങൾക്ക് അവയുടേതായ ആന്തരിക യുക്തിയും,
സാമൂഹിക സുരക്ഷാ സംവിധാനങ്ങളും, അർത്ഥം നൽകുന്ന
പാരമ്പര്യങ്ങളും ഉണ്ടെന്ന യാഥാർത്ഥ്യം അവർക്ക് കാണാൻ കഴിയുന്നില്ല. "അടിച്ചമർത്തപ്പെട്ട"
വ്യക്തികളെ അവരുടെ "പിന്നോക്ക" സംസ്കാരത്തിൽ നിന്ന് "രക്ഷിക്കുക"
എന്നതാണ് തങ്ങളുടെ ദൗത്യമെന്ന് അവർ കരുതുന്നു. ഇത് പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ കൊളോണിയൽ
ഭരണാധികാരികളുടെ പരിഷ്കൃതമല്ലാത്തവരെ നന്നാക്കാനുള്ള പരിശ്രമം (White Man's
Burden) എന്ന ആശയത്തിന്റെ പുതിയ, പുരോഗമന മുഖംമൂടി
മാത്രമാണ് (Kipling, 1899/1999).
ഈ
സാംസ്കാരിക സാമ്രാജ്യത്വത്തിന്റെ ഏറ്റവും പ്രകടമായ പോർക്കളം ഇന്ന് ലൈംഗികതയുടെയും ലിംഗപദവിയുടെയും
മണ്ഡലമാണ്. പാശ്ചാത്യ ലോകത്ത് രൂപപ്പെട്ടുവന്ന LGBTQ+ അവകാശ രാഷ്ട്രീയം ഇന്ന് ഒരു സാർവലൗകിക വിമോചന പദ്ധതിയായി ലോകമെമ്പാടും അവതരിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു.
ഈ മാതൃക അനുസരിച്ച്, ലൈംഗികതയും ലിംഗപദവിയും തികച്ചും വ്യക്തിപരമായ
ഒന്നാണ്. ഓരോ വ്യക്തിക്കും അവരുടെ ആന്തരിക വികാരങ്ങൾക്കനുസരിച്ച് സ്വന്തം ലൈംഗിക സ്വത്വവും
(Sexual Identity) ലിംഗ സ്വത്വവും (Gender Identity) തിരഞ്ഞെടുക്കാനും, അത് പരസ്യമായി പ്രഖ്യാപിക്കാനും,
അതിന് നിയമപരമായ അംഗീകാരം നേടാനും അവകാശമുണ്ട്. ഈ അവകാശങ്ങൾ നൽകാത്ത
ഏതൊരു സമൂഹവും സ്വേച്ഛാധിപത്യപരവും ഹോമോഫോബിക്കും ട്രാൻസ്ഫോബിക്കുമാണ് എന്ന് മുദ്രകുത്തപ്പെടുന്നു
(Massad, 2007).
ഇവിടെയാണ്
"തുടർച്ചയറ്റ അപകോളനീകരണം" അതിന്റെ ഏറ്റവും വികൃതമായ രൂപത്തിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നത്.
പാശ്ചാത്യേതര സമൂഹങ്ങളിൽ ലൈംഗികതയെയും ലിംഗപദവിയെയും സമീപിച്ചിരുന്നത് തികച്ചും വ്യത്യസ്തമായ
രീതികളിലായിരുന്നു എന്ന ചരിത്രപരമായ യാഥാർത്ഥ്യത്തെ ഈ സാർവലൗകിക മാതൃക പൂർണ്ണമായും
റദ്ദ് ചെയ്യുന്നു (Najmabadi, 2005).
സ്വത്വ
രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ ഇറക്കുമതി: പല സംസ്കാരങ്ങളിലും, ഒരേ ലിംഗത്തിൽപ്പെട്ടവർ
തമ്മിലുള്ള ബന്ധങ്ങൾ നിലനിന്നിരുന്നു. എന്നാൽ അവയെ "ഗേ" അല്ലെങ്കിൽ
"ലെസ്ബിയൻ" എന്ന പാശ്ചാത്യ സ്വത്വ രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ (Identity
Politics) ചട്ടക്കൂടിലായിരുന്നില്ല കണ്ടിരുന്നത്. അത് ഒരു വ്യക്തിയുടെ
സ്വത്വത്തിന്റെ കേന്ദ്രബിന്ദുവായിരുന്നില്ല, മറിച്ച് ജീവിതത്തിലെ
പലതരം ബന്ധങ്ങളിൽ ഒന്നുമാത്രമായിരുന്നു. പാശ്ചാത്യ മാതൃക ഇറക്കുമതി ചെയ്യപ്പെടുമ്പോൾ,
ഈ പ്രാദേശികമായ വൈവിധ്യങ്ങളെല്ലാം അപ്രത്യക്ഷമാവുകയും, എല്ലാവരും പാശ്ചാത്യ നിർമ്മിതമായ ലേബലുകൾ സ്വീകരിക്കാൻ നിർബന്ധിതരാവുകയും ചെയ്യുന്നു
(Massad, 2007).
സാംസ്കാരികമായ
അധിനിവേശം: പാശ്ചാത്യ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഫണ്ടിംഗോടെ പ്രവർത്തിക്കുന്ന മനുഷ്യാവകാശ
സംഘടനകൾ ഏഷ്യൻ, ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിൽ വന്ന് അവിടുത്തെ സർക്കാരുകളെയും
ജനങ്ങളെയും "പുരോഗതി" പഠിപ്പിക്കുന്നു. അവരുടെ നിയമങ്ങൾ മാറ്റിയെഴുതാനും,
അവരുടെ സാമൂഹികാചാരങ്ങൾ ഉപേക്ഷിക്കാനും, പകരം പാശ്ചാത്യ
മാതൃക അതേപടി പകർത്താനും സമ്മർദ്ദം ചെലുത്തുന്നു. ഇത് സൈനിക അധിനിവേശത്തിന്റെയത്ര തന്നെ
ഭീകരമായ ഒരു സാംസ്കാരിക അധിനിവേശമാണ്. ഇത് "ദ്രവരൂപത്തിലുള്ള" (Liquid)
അല്ലെങ്കിൽ "ഭൂമിശാസ്ത്രപരമല്ലാത്ത" (Deterritorial)
ഒരു ആധിപത്യമാണ്. അത് അതിർത്തികളില്ലാതെ, ആശയങ്ങളിലൂടെയും
മാധ്യമങ്ങളിലൂടെയും ഒഴുകിപ്പരന്ന് പ്രാദേശിക സംസ്കാരങ്ങളെയും പാരമ്പ Riyങ്ങളെയും ഇല്ലായ്മ ചെയ്യുന്നു (Bauman, 2000).
പുരോഗമന
നേതാക്കൾ ഈ പ്രക്രിയയെ കാണുന്നത് അടിച്ചമർത്തപ്പെട്ടവരുടെ വിമോചനമായിട്ടാണ്. എന്നാൽ
യഥാർത്ഥത്തിൽ സംഭവിക്കുന്നത് ജ്ഞാനശാസ്ത്രപരമായ
ഉന്മൂലനമാണ് (Epistemicide). ഒരു ജനതയ്ക്ക് അവരുടെ ലോകത്തെ
മനസ്സിലാക്കാനും, അവരുടെ ബന്ധങ്ങളെ നിർവചിക്കാനും, അവരുടെ ലൈംഗികതയെ സമീപിക്കാനും സ്വന്തമായ വഴികളുണ്ടെന്നും, ആ വഴികൾക്ക് പാശ്ചാത്യ മാതൃകയുടെയത്ര തന്നെ മൂല്യമുണ്ടെന്നുമുള്ള സാധ്യതയെപ്പോലും
ഇത് ഇല്ലാതാക്കുന്നു (Santos, 2014).
ഈ
പുതിയ ഇടതുപക്ഷ നേതാക്കൾ സ്വയം സാമ്രാജ്യത്വവാദികളായി കാണുന്നില്ല എന്നതാണ് ഏറ്റവും
വലിയ ദുരന്തം. അവർ തങ്ങളെത്തന്നെ വിമോചകരായിട്ടാണ് കാണുന്നത്. അജ്ഞതയുടെയും അന്ധവിശ്വാസത്തിന്റെയും
പാരമ്പര്യത്തിന്റെയും ചങ്ങലകളിൽപ്പെട്ട് കിടക്കുന്ന ജനതയ്ക്ക് "വെളിച്ചം"
നൽകുന്നവരാണ് തങ്ങളെന്ന് അവർ ആത്മാർത്ഥമായി വിശ്വസിക്കുന്നു. ഈ മനോഭാവത്തിൽ ഒരുതരം
അഹങ്കാരമുണ്ട്. തങ്ങളുടെ മൂല്യങ്ങൾ കേവലം ഒരു തിരഞ്ഞെടുപ്പല്ല, മറിച്ച് സാർവത്രികവും ചോദ്യം ചെയ്യപ്പെടാനാവാത്തതുമായ ശരിയാണെന്ന അടിയുറച്ച
വിശ്വാസമാണത് (Spivak, 1988).
തങ്ങളുടേതാണ്
ഏക ശരിയെന്ന് വിശ്വസിക്കുന്ന ഇവർക്ക് മറ്റുള്ളവരുമായി ഒരു ആരോഗ്യകരമായ സംവാദം സാധ്യമല്ല.
അവർക്ക് മറ്റുള്ളവരെ കേൾക്കാനാവില്ല, അവരിൽ നിന്ന്
പഠിക്കാനുമാവില്ല. അവരുടെ സമീപനം എപ്പോഴും ഒരു ഏകഭാഷണമായിരിക്കും: "ഞങ്ങൾ നിങ്ങളെ
പഠിപ്പിക്കാം, നിങ്ങൾ പഠിച്ചാൽ മതി." ഇത് പാശ്ചാത്യേതര സമൂഹങ്ങളെ
സ്വന്തം സംസ്കാരത്തെക്കുറിച്ച് സംസാരിക്കാനുള്ള ശേഷിയില്ലാത്ത, കേവലം സ്വീകർത്താക്കളുടെ സ്ഥാനത്തേക്ക് താഴ്ത്തുന്നു (Mignolo,
2011).
ഒരു
ജനതയുടെ യഥാർത്ഥ വിമോചനം എന്നത് അവർക്ക് ഇഷ്ടമുള്ള പാശ്ചാത്യ മാതൃക തിരഞ്ഞെടുക്കാനുള്ള
സ്വാതന്ത്ര്യമല്ല. മറിച്ച്, അവരുടെ സ്വന്തം ചരിത്രത്തിൽ നിന്നും
പാരമ്പര്യത്തിൽ നിന്നും മൂല്യങ്ങളിൽ നിന്നും ഊർജ്ജം ഉൾക്കൊണ്ട്, അവരുടെ സ്വന്തം ഭാവി രൂപപ്പെടുത്താനുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യമാണ്. ഒരുപക്ഷേ,
ഒരു സമൂഹം ഉദാരവാദ വ്യക്തിവാദത്തിനപ്പുറം, സാമൂഹിക
ബന്ധങ്ങൾക്കും കൂട്ടായ ഉത്തരവാദിത്തങ്ങൾക്കും പ്രാധാന്യം നൽകുന്ന ഒരു ജീവിതരീതിയാണ്
തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നതെങ്കിലോ? ഒരുപക്ഷേ, അവർ
ലിംഗപദവിയെയും ലൈംഗികതയെയും പാശ്ചാത്യ സ്വത്വ രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ കണ്ണിലൂടെയല്ലാതെ,
അവരുടേതായ സാംസ്കാരിക ചട്ടക്കൂടിലൂടെ മനസ്സിലാക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നുവെങ്കിലോ?
ഈ സാധ്യതകളെപ്പോലും അംഗീകരിക്കാൻ "നല്ലവനായ സാമ്രാജ്യത്വവാദി"
തയ്യാറല്ല. അവരെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം, വിമോചനത്തിന് ഒരൊറ്റ വഴിയേയുള്ളൂ,
അത് പാശ്ചാത്യ ഉദാരവാദത്തിന്റെ വഴിയാണ് (Taylor, 1994).
അതുകൊണ്ടാണ്
ഈ അപകോളനീകരണം തുടർച്ചയറ്റുപോകുന്നത്. അത് ജനങ്ങൾക്ക് അവരുടെ ഭൂമി തിരികെ നൽകുന്നു, പക്ഷേ ആ ഭൂമിയിൽ എങ്ങനെ ജീവിക്കണമെന്നുള്ള പാഠപുസ്തകം വിദേശത്തുനിന്ന് ഇറക്കുമതി
ചെയ്യുന്നു. അത് കൊളോണിയൽ ഭരണാധികാരിയെ പുറത്താക്കുന്നു, പക്ഷേ
അവന്റെ ലോകവീക്ഷണത്തെ ദൈവവചനം പോലെ സ്വീകരിക്കുന്നു (Fanon, 1961).
പൂർണ്ണമായ, അപകോളനീകരണത്തിലേക്ക് മുന്നേറാനുള്ള
ആദ്യപടി, "സാർവലൗകികത" എന്ന പാശ്ചാത്യ അവകാശവാദത്തെ
ചോദ്യം ചെയ്യുക എന്നതാണ്. ഉദാരവാദം എന്നത് മനുഷ്യരാശിയുടെ മുഴുവൻ അനിവാര്യമായ ലക്ഷ്യമല്ല,
മറിച്ച് ഒരു പ്രത്യേക ചരിത്ര-സാംസ്കാരിക സാഹചര്യത്തിൽ രൂപപ്പെട്ടുവന്ന
നിരവധി ജീവിത ദർശനങ്ങളിൽ ഒന്നുമാത്രമാണെന്ന് തിരിച്ചറിയണം. അതിന് അതിന്റേതായ ശക്തിയും
ദൗർബല്യങ്ങളുമുണ്ട്. എന്നാൽ ലോകത്തിലെ എല്ലാ പ്രശ്നങ്ങൾക്കുമുള്ള ഒറ്റമൂലിയല്ല അത്
(MacIntyre, 1981).
രണ്ടാമതായി, സാംസ്കാരിക വൈവിധ്യത്തെ ആഴത്തിൽ ബഹുമാനിക്കാൻ പഠിക്കണം. ഇത് കേവലം ഭക്ഷണത്തിലെയും
വസ്ത്രത്തിലെയും വൈവിധ്യത്തെ ആഘോഷിക്കുന്ന ഉപരിപ്ലവമായ ഒരു സമീപനമല്ല. മറിച്ച്,
ലോകത്തെ മനസ്സിലാക്കാനും ജീവിതത്തിന് അർത്ഥം നൽകാനും മനുഷ്യർക്ക് വ്യത്യസ്തമായ
വഴികളുണ്ടെന്ന് അംഗീകരിക്കുന്ന ഒരു "അംഗീകാരത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയം" (Politics
of Recognition) ആണിത്. ഓരോ സംസ്കാരത്തിനും അതിന്റേതായ "ജ്ഞാനമണ്ഡലങ്ങൾ"
ഉണ്ടെന്നും, ഒന്നിനും മറ്റൊന്നിനുമേൽ ഒരു മേൽക്കോയ്മയില്ലെന്നും
മനസ്സിലാക്കണം (Taylor, 1994).
മൂന്നാമതായി, അടിച്ചേൽപ്പിക്കലിന് പകരം സംവാദത്തിന്റെ ഒരു സംസ്കാരം വളർത്തിയെടുക്കണം. പാശ്ചാത്യ
സംസ്കാരത്തിന് മറ്റുള്ളവരിൽ നിന്ന് പഠിക്കാനുണ്ട്, അതുപോലെ തിരിച്ചും.
എന്നാൽ ഈ സംവാദം സാധ്യമാകണമെങ്കിൽ, പാശ്ചാത്യലോകം തങ്ങളുടെ ജ്ഞാനശാസ്ത്രപരമായ
മേൽക്കോയ്മ ഉപേക്ഷിക്കണം. തങ്ങളാണ് ലോകത്തിന്റെ അദ്ധ്യാപകർ എന്ന മനോഭാവം മാറ്റിവെച്ച്,
തുല്യരായ പങ്കാളികളായി മറ്റ് സംസ്കാരങ്ങളെ സമീപിക്കാൻ തയ്യാറാകണം. അവിടെ ഓരോ സംസ്കാരവും മറ്റൊന്നിന്റെ കാഴ്ചപ്പാടിലൂടെ
ലോകത്തെ കാണാൻ ശ്രമിക്കുകയും, അതിലൂടെ തങ്ങളുടെ സ്വന്തം കാഴ്ചപ്പാടുകളെ
വികസിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു (Habermas, 1984).
യഥാർത്ഥ
സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധതയ്ക്ക് സൈനികവും സാമ്പത്തികവുമായ ചൂഷണങ്ങളെ മാത്രമല്ല, ജ്ഞാനശാസ്ത്രപരവും സാംസ്കാരികവുമായ ആധിപത്യങ്ങളെയും എതിർക്കാൻ കഴിയണം. ഒരു
ജനതയ്ക്ക് അവരുടെ ഭൂമിക്ക് മേലുള്ള അവകാശം പോലെ തന്നെ പ്രധാനമാണ് അവരുടെ ലോകവീക്ഷണത്തിന്
മേലുള്ള അവകാശവും. അവരുടെ പാരമ്പര്യങ്ങളെ വ്യാഖ്യാനിക്കാനും, അവരുടെ മൂല്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാനും, അവരുടെ ഭാവിയെ രൂപപ്പെടുത്താനുമുള്ള
സ്വാതന്ത്ര്യമാണ് യഥാർത്ഥ വിമോചനം (Santos, 2014).
അതുകൊണ്ട്, തെരുവിൽ നിന്ന് സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധ മുദ്രാവാക്യങ്ങൾ മുഴക്കുന്ന പുരോഗമന നേതാക്കൾ
ഒരു നിമിഷം ആത്മപരിശോധന നടത്തേണ്ടതുണ്ട്. തങ്ങൾ എതിർക്കുന്ന അതേ സാമ്രാജ്യത്വത്തിന്റെ
പ്രച്ഛന്നരൂപത്തിന്റെ വാഹകരാണ് തങ്ങളെന്ന് അവർ സ്വയം തിരിച്ചറിയണം. കാരണം, ടാങ്കുകൾക്കും വിമാനങ്ങൾക്കും തകർക്കാൻ കഴിയുന്നതിനേക്കാൾ ആഴത്തിൽ ഒരു സംസ്കാരത്തെ
തകർക്കാൻ ആശയങ്ങൾക്കാകും. പൂർണ്ണമായ വിമോചനം എന്നത് ഭൂമിയുടെ മാത്രമല്ല, ആത്മാവിന്റെയും വിമോചനമാണ്. അത് രാഷ്ട്രങ്ങളുടെ മാത്രം സ്വാതന്ത്ര്യമല്ല,
ലോകവീക്ഷണങ്ങളുടെയും സ്വാതന്ത്ര്യമാണ്. ആ ലക്ഷ്യത്തിലേക്കുള്ള വഴിയിൽ,
തുടർച്ചയറ്റ ഈ വിമോചന സങ്കൽപ്പങ്ങളെ നാം മറികടന്നേ മതിയാവൂ (Mignolo,
2011).
References
- Bauman, Z. (2000). Liquid modernity. Polity Press.
- Fanon, F. (1961). The wretched of the earth. Grove Press.
- Habermas, J. (1984). The theory of communicative action: Vol. 1. Reason and the rationalization of society. Beacon Press.
- Kipling, R. (1999). The white man's burden. In Rudyard Kipling: The complete verse (Original work published 1899). Kyle Cathie.
- MacIntyre, A. (1981). After virtue: A study in moral theory. University of Notre Dame Press.
- Massad, J. A. (2007). Desiring Arabs. University of Chicago Press.
- Mignolo, W. D. (2011).The darker side of Western modernity: Global futures, decolonial options. Duke University Press.
- Najmabadi, A. (2005). Women with mustaches and men without beards: Gender and sexual anxieties of Iranian modernity. University of California Press.
- Said, E. W. (1978). Orientalism. Pantheon Books.
- Santos, B. de S. (2014). Epistemologies of the South: Justice against epistemicide. Paradigm Publishers.
- Spivak, G. C. (1988). Can the subaltern speak? In C. Nelson & L. Grossberg (Eds.), Marxism and the interpretation of culture (pp. 271–313). University of Illinois Press.
- Taylor, C. (1989). Sources of the self: The making of the modern identity. Harvard University Press.
- Taylor, C. (1994). The politics of recognition. In A Multiculturalism: Examining the politics of recognition (pp. 25–73). Princeton University Press.
08/11/2025
